Potrzeba dokonywania okresowej (co najmniej raz w roku) analizy i oceny stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie wynika z:
- art. 207 Kodeksu pracy, w którym to pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny, a w związku z tym powinien organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz zapewnić przestrzeganie przepisów i zasad bhp, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie i kontrolować ich wykonywanie,
- art. 236 Kodeksu pracy, który nakłada na pracodawcę obowiązek analizowania przyczyn wypadków przy pracy i chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami środowiska pracy i na podstawie czynników tej analizy stosowania właściwych środków zapobiegawczych,
- rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy, które nakłada na służbę bhp obowiązek sporządzania co najmniej raz w roku okresowej analizy bhp w zakładzie.
Obowiązek ten dotyczy:
- etatowej służby bhp lub inspektora (specjalisty) bhp w przypadku jednoosobowej obsady tej służby,
- pracownika, któremu powierzono wykonywanie zadań służby bhp,
- specjalisty spoza zakładu, któremu zlecono wykonywanie służby bhp,
- pracodawcy wykonującego zadania służby bhp na podstawie przepisów Kodeksu pracy.
Przepisy rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bhp nakładają na pracodawcę obowiązek systematycznych kontroli stanu bhp ze szczególnym uwzględnieniem organizacji czasu pracy, stanu technicznego maszyn i urządzeń technicznych oraz ustalania sposobu usuwania nieprawidłowości. Skutecznym rozwiązaniem sprostania przedstawionym obowiązkom jest okresowe dokonywanie analiz stanu bhp w zakładzie uwzględniających całokształt zagadnień mających wpływ na bezpieczeństwo w zakładzie pracy.
Przykładowy zestaw tematyczny w proponowanej analizie stanu bhp
- Wstęp
Ocena stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie została opracowana w oparciu o:
- dokumentację technologiczną o stosowanych substancjach i materiałach,
- dokumentację techniczną maszyn i innych urządzeń technicznych,
- wyniki badań procesów technologicznych pod kątem stopnia ich szkodliwości dla zdrowia pracowników,
- protokoły pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia,
- akta osobowe (inf. dotyczące kwalifikacji pracowników, szkoleń, badań lekarskich itp.),
- protokoły kontroli warunków pracy dokonywanych przez zewnętrzne organa nadzoru oraz służby i organizacje wewnętrzne,
- programy przedsięwzięć technicznych i organizacyjnych wpływających na bezpieczeństwo pracy,
- dokumentację o wypadkach przy pracy i chorobach zawodowych, w tym informacje z okresowych analiz wypadkowości i zachorowalności na choroby zawodowe;
- ocenę ryzyka zawodowego.
- Budynki, drogi, pomieszczenia pracy
W tym miejscu należy określić czy wszystkie wymagania przepisów odnoszące się do budynków, dróg komunikacyjnych i pomieszczeń pracy zostały spełnione. Jeżeli nie, to należy zastanowić się co w tej kwestii można jeszcze zrobić.
- Wyposażenie pomieszczeń pracy
W tym temacie należy ująć takie zagadnienia jak: wyposażenie w maszyny i inne urządzenia techniczne, instalacje oświetleniowe, wentylacyjne, odciągowe itp. Opisując te zagadnienia należy wziąć po uwagę: stan aktualny, co jest do wykonania, kiedy będzie możliwe wykonanie i czy są środki na realizację.
- Procesy pracy, organizacja tych procesów i stanowisk pracy
Należy tu ująć charakterystykę procesów technologicznych, poziom ich organizacji, wyposażenie stanowisk pracy w narzędzia. Określić czy stanowiska pracy są zgodne z wymaganiami bhp, a także czy zapewniony jest nadzór nad przestrzeganiem prawidłowości procesów technologicznych, procesów pracy, postanowień instrukcji, regulaminów itp. W tej kwestii także należy ująć: stan aktualny, ewentualne potrzeby, kiedy zostaną zrealizowane i czy są na to środki.
- Czynniki niebezpiecznie szkodliwe dla zdrowia występujące w procesie pracy
Należy podać jakie czynniki szkodliwe i niebezpieczne występują na poszczególnych stanowiskach pracy, pomieszczeniach itp., w tym przedstawić wielkość natężeń, stężeń, intensywność występowania (w oparciu o wyniki pomiarów) oraz sposób przeciwdziałania zagrożeniom powodowanych przez te czynniki.
- Zagrożenia
W tym miejscu dokonujemy identyfikacji zagrożeń oraz umiejscowienia ich, podając liczbę pracowników, którzy są na te zagrożenia narażeni. Pomocna w tym przypadku jest ocena ryzyka zawodowego, jeżeli została wykonania, a jeżeli nie, to należy ją niezwłocznie wykonać.
- Wyposażenie pracowników w odzież, obuwie robocze raz środki ochrony indywidualnej
Opracowując tę część należy podać aktualny stan oraz co należy ewentualnie poprawić i kiedy.
- Załoga
Określamy wielkość zatrudnienia, kwalifikacje pracowników – w tym:
- przygotowanie zawodowe do wykonywania danej pracy,
- przeszkolenie pracowników w zakresie bhp (terminowość szkoleń),
- badania lekarskie dopuszczające do danej pracy,
- dodatkowe wymagana kwalifikacyjne określone w odpowiednich przepisach (uprawnienia do obsługi i konserwacji urządzeń, instalacji i sieci: elektroenergetycznych, cieplnych i gazowych, urządzeń technicznych objętych dozorem UDT).
Opracowując ten temat należy ująć aktualny stan, co trzeba zmienić i kiedy.
- Realizacja zarządzeń, decyzji, poleceń, zaleceń organów nadzoru nad warunkami pracy
Dokonujemy bilansu stanowisk pracy z wyszczególnieniem poszczególnych rodzajów organów nadzoru oraz służby bhp oraz dokonujemy rozliczeń zadań wynikających z tych kontroli, które należało wykonać.
- Realizacja programu poprawy warunków pracy
Jeżeli opracowywano i wdrożono program poprawy warunków pracy to należy dokonać jego rozliczenia.
- Analiza wypadkowości
Należy przedstawić bilans wypadków i wskaźników wypadkowości.
